Эрүүл мэндийн даатгалын хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулж энэ оны эхний өдрөөс эхлэн мөрдөхөөр шийдвэрлэсэн. Энэ талаар Эрүүл мэндийн даатгалын газрын Бодлого, төлөвлөлтийн хэлтсийн дарга Ц.Ганцэцэгтэй ярилцлаа.

-Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хууль шинэчлэгдсэнээр иргэд сард хэдэн төгрөгний шимтгэл төлөх болсон бэ?

-Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулинд ажилтны сард төлөх эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийн хэмжээг түүний сарын хөдөлмөрийн хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын дөрвөн хувь үүнээс ажил олгогч  хоёр хувь,  ажилтан хоёр хувь хэвээрээ байгаа буюу өөрчлөлт ороогүй. Малчин, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч иргэн, гадаадын иргэн, бусад иргэний эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийн хэмжээг сарын 3840, жилийн 46080 төгрөгөөр, Их, дээд сургууль, коллеж, мэргэжлийн сургалт-үйлдвэрлэлийн төвийн суралцагчдийн эрүүл мэндийн даатгалын сарын шимтгэлийн хэмжээг 1920, жилийн 23040 төгрөг төлөхөөр тооцсон.

-Төрөөс төлдөг хүмүүсийн нийгмийн даатгалд ямар өөрчлөлт орсон бэ?

-Төрөөс эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг нь хариуцан төлдөг тэтгэврээс өөр тогтмол мөнгөн орлогогүй иргэн, нийгмийн халамжийн дэмжлэг, туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай өрхийн гишүүд, хүүхдээ хоёр нас хүртэл нь өсгөн бойжуулж байгаа эцэг эх , ял эдэлж байгаа ялтан, хугацаат цэргийн жинхэнэ албан хаагчийн эрүүл мэндийн даатгалын сарын шимтгэлийн хэмжээг 3840, жилийн 46080 төгрөгөөр, 0-18 насны хүүхдийн эрүүл мэндийн даатгалын сарын шимтгэлийн хэмжээг 1920, жилийн 23040 төгрөгөөр тус тус тогтоосон.

-Эрүүл мэндийн даатгал төлөгч иргэн жилд хэдэн төгрөгийн үйлчилгээ авах эрхтэй вэ?

-Даатгуулагч  эрүүл мэндийн шалтгаанаас үүсэлтэй зардалд шаардагддаг санхүүгийн ачааллаа хөнгөлүүлэх, хуваалцах зорилгоор эрүүл мэндийн даатгалыг төлдөг. Энэ жилийн эрүүл мэндийн даатгалын сангаас жилдээ төлөх төлбөрийн дээд хязгаарыг хоёр сая төгрөг болгож шинэчилэн тогтоосон. Хууль шинэчлэгдэхээс өмнө даатгуулагч нь эрүүл мэндийн даатгалын сангаас нэг сая найман зуун мянган төгрөгийг гаргуулдаг байсан.

– Иргэд хоёр сая төгрөгөөсөө гадна өндөр өртөгтэй мэс заслын төлбөрийг даатгалын сангаас гаргуулах эрхтэй юу?

-Эрүүл мэндийн даатгал төлөгч хүн бүр өндөр өртөгтэй эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ, мэс заслын үйлчилгээ хийлгэж байгаа тохиолдолд түүнд шаардлагатай эмнэлгийн хэрэгсэл, хиймэл эрхтний үнийг даатгалын сангаас төлүүлэх эрхтэй. Өртөг өндөртэй тусламж үйлчилгээний зардлыг Эрүүл мэнд спорт, Хүн амын хөгжил нийгмийн хамгаалал, Сангийн сайдын хамтарсан тушаалаар баталсан. Үүнд 80 гаруй эмнэлгийн хэрэгсэл, үйлчилгээний жагсаалт бий. Эндээс хамгийн өндөр үнэтэй 5 сая 450 мянган төгрөгийн үйлчилгээний төлбөрийг даатгуулагч даатгалын сангаас төлүүлэх эрхтэй болсон. Энэ нь эрүүл мэндийн даатгалын сангаас гарч байгаа дээд хэмжээ буюу хоёр сая төгрөгт хамааруулахгүйгээр өөрөөр хэлбэл нэмээд энэ үйлчилгээг авах эрх нь даатгуулагчдад байна гэсэн үг.

-Гэр бүлийнхээ гишүүнд эрүүл мэндийн даатгалаа шилжүүлэх заалтын талаар тайлбарлахгүй юу? 

-Эрүүл мэндийн даатгалын харилцаа нь дан ганц иргэний даатгуулагчийн хувьд санхүүгийн ачааллыг хуваалцахаас гадна тухайн өрхийн гишүүдийн санхүүгийн эрсдлийг хуваалцах зорилгоор хуульд тодорхой өөрчлөлт оруулсан. Тухайн иргэн шимтгэлээ өөрөө төлдөг бол өөрөөр хэлбэл аж ахуйн нэгж байгууллагад хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаад цалингаасаа шимтгэл төлж байгаа иргэд, мөн өөрөө шимтгэлээ хариуцаж төлдөг малчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид тухайн жилд эрүүл мэндийн даатгалын сангаас төлөх зардлын дээд хязгаар хэтрэх тохиолдолд өрхийн зөвхөн нэг гишүүний зөвшөөрөлтэйгөөр хоёр сая төгрөгнөөсөө шилжүүлэн зарцуулах эрхийг даатгуулагчдад шинэ хуулиар олгож байгаа. Харин төрөөс эрүүл мэндийн даатгалыг нь хариуцдаг иргэн гэр бүлийн гишүүдийн даатгалаас шилжүүлж авах боломжгүй юм.

-Их дээд сургуулийн оюутнуудыг эрүүл мэндийн даатгалаа өөрсдөө төлдөг болгохоор өөрчилсөн ямар шалтгаантай юм бэ?

-Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хуулийг шинэчлэн найруулах олон үндэслэл шалтгаан бий. Түүний нэг үндэслэл бол төрөөс шимтгэлийг нь хариуцдаг 1.3 сая  иргэний эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэлийг төр хэт бага хэмжээгээр олон  жил төлсөн. Энэ хууль батлагдах хүртэл сарын 670 төгрөг, жилийн 8040 төгрөгөөр төлдөг байсан. Төрөөс эрүүл мэндийн даатгалыг хариуцдаг хүмүүс дотор хүүхдүүд, өндөр настнууд, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд, нийгмийн халамжийн дэмжлэг, туслалцаа зайлшгүй шаардлагатай иргэд мөн их дээд сургуулийн оюутан суралцагч нар орж байсан бөгөөд хүн амын тал хувийг төр маш бага хэмжээний төлбөрөөр хариуцаж байсан. Төр хариуцах шимтгэлийн хэмжээ эрүүл мэндийн даатгалын сангийн орлогын 10 хүрэхгүй хувийг эзлэж байгаа. Гэтэл эрүүл мэндийн даатгалын сангаас гарч байгаа зардлын 60 гаруй хувь нь төрөөс шимтгэлийг хариуцдаг иргэдэд зарцуулагддаг. Тиймээс  эрүүл мэндийн шимтгэлийн хэмжээг оновчтой тогтоох мөн төрөөс эрүүл мэндийн шимтгэлийг хариуцаж байгаа иргэдийн бүлгийг зөв тодорхойлж тогтоох шаардлагатай болсон. Оюутнуудын дунд хоёр өөр нөхцөл байдал үүсчихсэн байсан. Хууль шинэчлэгдэх хүртэл их дээд сургууль, коллежийн оюутнууд Засгийн газраас 70000 төгрөгийн тэтгэлэг авдаг атлаа төрөөр шимтгэлээ төлүүлдэг. Гэтэл мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвийн суралцагчид 44000 төгрөгийн тэтгэмж авдаг боловч өөрсдөө шимтгэлээ төлдөг байсан. Нэг нь их тэтгэмж авдаг атлаа төрөөс төлүүлдэг. Нэг нь бага тэтгэмж авдаг атлаа өөрсдөө төлдөг ийм ялгаатай зүйлүүд байсан. Үүнийг хууль эрх зүйн нэг орчинд оруулах зайлшгүй шаардлага бий болсон. Оюутнууд оны эхнээс эрүүл  мэндийн даатгалаа өөрсдөө төлж эхэлсэн.

-Олон жил эрүүл мэндийн даатгалын шимтгэл төлсөн боловч эмнэлгийн үйлчилгээ аваагүй иргэдийг урамшуулах уу?

-Эрүүл мэндийн даатгал төлөгч иргэн бүр заавал өвдсөнийхөө дараа биш урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоо шинжилгээнд хамрагдах эрхтэй.

 Эх сурвалж: www.polit.mn